İş yerinde bazı fiziksel ve psikolojik etkenlere maruz kalmaya ve iş koşullarına bağlı olarak gelişen kas iskelet hastalıkları iş ile ilgili sağlık sorunları arasında önemli bir yer tutar. Çalışanlarda işe bağlı sakatlanmaların en önde gelen nedenlerinden olan işe bağlı kas iskelet hastalıkları (İKİH) yüksek tanı ve tedavi harcamalarına, iş günü kaybı ve sigorta tazminat ödemelerine yol açar. ABD’de Ulusal Bilim Akademisi (National Academy of Sciens)
İKİH İÇİN 1999’da yapılan harcamanın 1 trilyon ABD dolarını aştığını bildirmektedir.
Son yıllarda endüstrileşmiş ülkelerde İKİH’nin sıklığında ve maliyetinde dramatik artış; çalışanın, işverenin,sağlık bakım sistemlerinin ve sigorta şirketlerinin dikkatini bu konuya çekmiş, risk etkenleri ,ergonomi eğitimi ve tedavi ve rehabilitasyon yaklaşımlarında çalışmalar hız kazanmıştır. Araştırmalarda İKİH ve sakatlıklarını engellemede ve endüstriyel ergonomi eğitimi ve ergonomik girişimleri kapsayan ergonomi programlarının etkinliği ve maliyet etkinliği gösterilmiştir. Farklı endüstrilerde yapılan çalışmalarda, kapsamlı korunma girişimlerinin uygulanması sonucunda işverenin, korunma için harcanan her dolar karşılığında 80-220 dolar arasında değişen tasarruf sağladığı bildirilmiştir.
Gelişmiş ülkelerde artan finansal ve yasal baskıların da etkisiyle, hükümetler İKİH’den korunmak için acil ve etkin politikalar geliştirmeye zorlanmıştır. Korunma ve ergonomi konusunda toplum bilinci oluşmuş iş yerlerinde ergonomi ve ergonomik eğitimler hızla yaygınlaşarak uygulanmaya başlamıştır.
Ülkemizde de çalışanlara çeşitli kas iskelet hastalıkları yasalarda meslek hastalığı olarak kabul edilmekte, fakat işverenler, çalışanlar ve hekimler tarafından bu yönüyle yeterince tanınmamaktadır. İKİH’in sıklığı, risk etkenleri, iş günü kaybı, sigorta tazminatları, maliyeti, korunma eğitimi ve ergonomik girişimlerin etkinliği konusunda çalışmalar çok yetersizdir.
4857 Sayılı İş Yasasında İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili yönetmeliklerde değişiklik yapılmıştır. Örneğin ‘Ekranlı Araçlarla Çalışanlara Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik’ , ‘Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği’ gibi yönetmelikler ile işveren işyerinde mesleki risklerin belirlenmesi, önlenmesi, çalışanların korunma eğitimi ve iş yerinde ergonomik girişimleri uygulama konusunda yükümlü kılınmıştır.
Ülkemizde çalışanlarda kas iskelet hastalıklarında rehabilitasyon ve ergonomi alanında çalışmaların yetersizliği göz önünde tutularak İstanbul Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalında Kas İskelet Hastalıkları ve Ergonomi Birimi kurulmuştur. Birimin temel amacı endüstride ve ofiste çalışanların kas ve iskelet sağlığını korumak iyileştirmek, hastalıkları engellemek, iş verimini arttırmak ve işe dönüşü kolaylaştırmaktır. Birim poliklinik iş rehabilitasyonu, çalışanlar ve iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili profesyoneller için egonomi eğitimi, iş yerinde riske maruziyet değerlendirme, ergonomik iyileştirme sürecinin planlanması, uygulanması ve bilimsel araştırmaları kapsamaktadır.
Prof. Dr. Emel ÖZCAN
Kaynak: osgb